Referat wygłoszony przez kol. Czesława Lecha, honorowego członka SGP,

w trakcie obchodów 60- lecia Oddziału SGP w Białymstoku:

 

85 – lecie Związku Geometrów Okręgu Białostockiego w Łomży/ 1920 – 2005/

80 – lecie Związku Mierniczych Okręgu Białostockiego w Białymstoku/ 1925 – 2005/

60 – lecie Związku Mierniczych Rzeczypospolitej Polskiej – Stowarzyszenia Geodetów Polskich Oddziału Białostockiego./ 1945 – 2005/

Białystok, 08 lipca 2005 r.

 

ZRZESZENIE MIERNICZYCH NA TERENIE WOJEWÓDZTWA BIAŁOSTOCKIEGO W OKRESIE MIEDZY I A II WOJNĄ ŚWIATOWĄ.

Województwo białostockie powołane zostało ustawą z 2.VIII.1919r., a Białystok – miasto powiatowe w okresie zaboru rosyjskiego – zdystansowało 3 guberniane miasta tego zaboru: Łomżę, Suwałki i Grodno, i stało się stolicą województwa.Na terenie ziemi łomżyńskiej i suwalskiej przetrwała wojnę niezbyt liczna, lecz społecznie i bardzo fachowo wyrobiona kadra geometrów.

Koniec I wojny światowej przynosi ze sobą powrót do kraju inżynierów i techników Polaków, rozsianych w czasie zaborów i wojny po całym świecie. Na teren Białostocczyzny wrócili wówczas wychowankowie Instytutu Mierniczego w Moskwie – zwanego Konstantynowskim, inżynierowie: Eugeniusz Mokicz, Józef Sienkiewicz, Leonid Spaski, Stanisław Szalewicz, Stanisław Tyszka, Henryk Zasztowtt oraz wychowankowie rosyjskich szkół mierniczych w Pskowie, Kursku i Połtawie: Jan Bokun, Stanisław Bujnicki, Bolesław Mulewski, Wiktor Oczykowski, Bronisław Pawłowski, Stefan Smolski, Józef Ulaczyk i inni.

Niektórzy z przybyłych osiedlili się w Łomży, wzmacniając istniejące tam środowisko miernicze, skupione wokół Okręgowej Komisji Ziemskiej, istniejącej od 1918 r., przekształconej w 1920 r. w Okręgowy Urząd Ziemski. Środowisko to, najliczniejsze na terenie nowego województwa, przyczynia się do utworzenia w 1919 r. Państwowej Szkoły Mierniczej w Łomży. Wkrótce potem, gdyż już w 1920 r. powstaje Związek Geometrów Okręgu Białostockiego w Łomży.

ZWIĄZEK GEOMETRÓW OKRĘGU BIAŁOSTOCKIEGO W ŁOMŻY

Z owych lat łomżyńskiej działalności Związku Geometrów zachowały się dwa, godne uwagi memoriały: jeden – złożony Urzędom Ziemskim w postaci wydrukowanej w maju 1924 r.
14-stronicowej broszury i drugi – o podobnej treści, złożony 14 lipca 1924 r. Komisji Rolnej Sejmu (drukowany w numerze 3 Przeglądu Mierniczego z 1924 r.).

W memoriałach tych geometrzy łomżyńscy, bogaci w długoletnie doświadczenia przy pracach scaleniowych, poruszają nie tylko sprawy techniczne i zawodowe, lecz również prawne, organizacyjne i inne natury ogólnej, trafnie charakteryzując ówczesny stan prac scaleniowych i stosunki panujące w zawodzie mierniczym, poddając ostrej krytyce działalność ówczesnych Urzędów Ziemskich wszystkich szczebli, proponując środki zaradcze mające na celu poprawę istniejącej sytuacji.

W okresie 1921-1924 absorbowały geometrów Białostocczyzny i ich Zrzeszenie takie ważne dla zawodu sprawy, jak:

– kryzys materialny związany z inflacją i spadkiem cen żyta, na które zawierano umowy na scalenie,

– wewnętrzne rozdarcie i skłócenie zawodu,

– wzmożona walka o ustawę normującą prawa i obowiązki geometrów, której epilogiem była ustawa z 15 lipca 1925 r. o mierniczych przysięgłych,

– organizacja służby geodezyjnej i zawodu,

– szkolnictwo zawodowe,

– wzajemny stosunek pomiędzy geometrami a Urzędami Ziemskimi, będącymi nieomal monopolistycznymi pracodawcami geometrów.

 

W 1922 r. zlikwidowano Okręgowy Urząd Ziemski w Łomży, w tym zaś czasie znaczenie Białegostoku jako siedziby województwa wzrosło. Białystok już w 1925 r. był największym skupiskiem mierniczych województwa, w którym zrodziła się myśl utworzenia w Białymstoku Związku.

ZWIĄZEK MIERNICZYCH OKRĘGU BIAŁOSTOCKIEGO.

Na Zjeździe Mierniczych Okręgu Białostockiego (1-2 lutego 1925 r.) przy obecności 80 członków z terenu województwa, powołany został Związek Mierniczych Okręgu Białostockiego, z siedzibą w Białymstoku. Związek Geometrów Okręgu Białostockiego w Łomży został rozwiązany, kończąc w ten sposób łomżyński okres historii zrzeszeń mierniczych na terenie Białostocczyzny.

Utworzony w lutym 1925 r. Związek Mierniczych Okręgu Białostockiego jednoczył wszystkich mierniczych województwa. Przyjęty na tym Zjeździe demokratyczny statut, wzorowany na statucie Warszawskiego Związku Mierniczych Polskich przewidywał, że członkami Związku mogą być wszyscy mierniczowie aż do tak zwanych praktyków włącznie. Ponadto członkami Związku mogli być zarówno wolnozawodowcy jak i urzędnicy państwowi, gdyż Zjazd przyjął pogląd, wypowiedziany przez Wiktora Oczykowskiego (urzędnik) i Adolfa Skobiejko (wolny zawód), „że te dwie grupy mierniczych łączy wspólność fachowa, zaś przynależność do jednej lub do drugiej grupy, należy uważać za przejściową”.

Warto tu zacytować § 1 statutu o celach Związku.

 

§ 1. Zrzeszenie nosi nazwę: ”Związek Mierniczych Okręgu Białostockiego” – jest stowarzyszeniem apolitycznym, którego zadaniem jest zjednoczenie wszystkich mierniczych pracujących na terenie okręgu, w celu:

a) wzajemnego oddziaływania w duchu utrzymania zawodu na wysokim poziomie etycznym,

b) popierania rozwoju wiedzy mierniczej, teoretycznej i praktycznej,

c) dążenia do ujednostajnienia w całym państwie polskim wszelkich robót mierniczych i do współudziału w opracowaniu zasad miernictwa polskiego,

d) obrony praw i interesów zawodowych, służbowych i ekonomicznych swoich członków,

e) reprezentowania i występowania wobec władz i społeczeństwa w sprawach z miernictwem bezpośrednio lub pośrednio związanych”.

 

Zjazd białostocki zjednoczył mierniczych Łomży i Białegostoku: wolnozawodowców i urzędników, fachowców posiadających dyplomy i praktyków i rozpoczął nowy okres pracy, który można nazwać „białostockim”.

Pierwszym Prezesem Zarządu został wybrany Kol.Stanisław Ossowski (wolny zawód). Członkami Zarządu spośród wolnego zawodu wybrani zostali: Henryk Dubois, Wacław Kierażyński i Benedykt Mech, zaś zastępcami wybrano Władysława Markowskiego i Lucjana Wojno.

Członkami Zarządu spośród mierniczych pracujących w Urzędach zostali wybrani: Zygmunt Janas, Eugeniusz Masłowski, Bogdan Skrzędziejewski i Kazimierz Szefner, zastępcami: Wiktor Oczykowski i Stefan Smolski.

Członkami Komisji Rewizyjnej wybrano: Wiktora Brylinga, Stanisława Kolendo i Adolfa Skobiejko, zaś zastępcami: Eugeniusza Mokicza, Jana Pogorzelskiego i Leonida Spaskiego.

Początek działalności Związku przypada na okres poświęcony walce wespół z innymi zrzeszeniami mierniczymi o uprawnienia zawodowe w projektowanej ustawie o mierniczych przysięgłych, a następnie w przepisach wykonawczych do tej ustawy.

Uchwalenie w 1925 r. przez Sejm ustawy o mierniczych przysięgłych skierowało ich w kierunku Związku Mierniczych Przysięgłych – jako prawdziwego reprezentanta ich interesów. Związek ten, powstały w Warszawie w 1926 r., miał początkowo charakter lokalny, wkrótce jednak swym zasięgiem objął niemal cały kraj:

– przyjmując na członków swego Związku mierniczych przysięgłych, niezależnie od siedziby urzędowej,

– tworząc na terenie poszczególnych województw koła mierniczych przysięgłych podporządkowane organizacyjnie Związkowi w Warszawie.

 

W dniu 6 stycznia 1929 r. zorganizowane zostało pod hasłem lepszej obrony praw zawodowych Koło Mierniczych Przysięgłych w Białymstoku. Było to nowe Zrzeszenie obok istniejącego już od 1925 r. Związku Mierniczych Okręgu Białostockiego, organizacyjnie z nim nie związane, przy czym członkowie tego Koła mogli być, i przeważnie byli, członkami Związku i na odwrót. Koło to stało się wkrótce wyłącznym reprezentantem zawodu na terenie województwa, natomiast Związek Mierniczych Okręgu Białostockiego, pozbawiony współdziałania najbardziej aktywnych członków, nie przejawiał żywszej działalności.

ZJEDNOCZENIE ZRZESZEŃ MIERNICZYCH

W dniu 7 kwietnia 1935 r. w Warszawie, na I Zjeździe Delegatów Stowarzyszenia Mierniczych Przysięgłych, nastąpiło zjednoczenie zrzeszeń mierniczych w Polsce. W wyniku zjednoczenia powstało 9 oddziałów wojewódzkich, w tym oddział w Białymstoku. Pierwszym Prezesem tegoż Oddziału zostaje wybrany Kol. Eugeniusz Dembek, wiceprezesem Jan Janas, sekretarzem Kol.Bolesław Borecki, skarbnikiem Julian Popławski, zaś członkiem Zarządu Kol.Marceli Bieńkowski. Kol. Eugeniusz Dembek funkcję Prezesa pełnił do wybuchu II-ej wojny światowej.

Zamykając XX-lecie okresu przedwojennego, warto spojrzeć na dorobek mierniczych w tym okresie i podać niektóre nazwiska aktywnych wówczas działaczy. Mierniczowie w okresie międzywojennym dokonali na terenie Białostocczyzny poważnej i pożytecznej pracy, związanej niemal wyłącznie z przebudową ustroju rolnego.

W okresie 1918 – 1938 r. wykonano:

- scalenie gruntów na obszarze 1 144 682 ha, co stanowi 21,1% w stosunku do gruntów scalonych w tym okresie w kraju,

- rozparcelowano wśród 36 682 nabywców – 166 175 ha,

- dokonano zniesienia służebności w 1146 miejscowościach – wydzielając dla 25 615 gospodarstw ekwiwalenty o obszarze 39 167 ha.

Najbardziej aktywnymi działaczami biorącymi udział w pracy zrzeszeń mierniczych byli: Jan Bokun, Bolesław Borecki, Stanisław Bujnicki, Jan Janas, Zygmunt Janas, Wacław Kierażyński, Benedykt Mech, Stanisław Ossowski, Stefan Smolski i inni.

Z chwilą rozpoczęcia wojny ustaje działalność Oddziału Zwiazku Mierniczych Przysięgłych. Mierniczowie znaleźli zatrudnienie w społecznym aparacie radzieckim, przeważnie w Obwodowym Wydziale Rolnym (Obłatsnej Ziemielnyj Otdieł)w Białymstoku, zaś na powiatach (rejonach) – w Rejonowych Wydziałach Rolnych (Rajonnyj Ziemielnyj Otdieł).

OKRES PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ POWSTANIE ODDZIAŁU BIAŁOSTOCKIEGO ZWIĄZKU MIERNICZYCH RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Pomimo, że mierniczowie ziemi białostockiej posiadali bogatą i starą tradycję do zrzeszania się, to bezpośrednio po zakończeniu II wojny światowej nie mieli czasu o tym myśleć. Cała energia i zapał poświęcony był przede wszystkim zabezpieczeniu ocalałych dokumentów geodezyjnych, pracom przy realizacji dekretu o reformie rolnej oraz innym pracom geodezyjnym przy odbudowie zniszczonych miast i wsi.

Nie od rzeczy będzie przypomnieć, że pierwszymi mierniczymi, którzy przystąpili zaraz po wyzwoleniu do zabezpieczenia ocalałych zasobów geodezyjnych byli między innymi, Kol. Kol.: Józef Buszko, Wincenty Broda, Bronisław Chabowski, Michał Fidziukiewicz, Andrzej Jelisiejew, Kazimierz Karalus, Aleksander Kopacz, Bolesław Markiewicz, Teofil Mioduszewski, Eugeniusz Werdoni i wielu innych.

Ale już w połowie 1945 r. powstaje w Białymstoku Komitet Organizacyjny powołania Oddziału Białostockiego ZMRP. W skład Komitetu weszli: Bolesław Borecki, Eugeniusz Dembek, Edward Kozłowski, Julian Popławski, Stanisław Skupiński, Stefan Smolski i Henryk Zasztowtt. Staraniem Komitetu w dniu 4 listopada 1945 r. w siedzibie Wojewódzkiego Urzędu Ziemskiego przy ulicy Warszawskiej 38 w Białymstoku odbyło się Walne Zebranie Organizacyjne Oddziału Białostockiego.

Na zebraniu tym wybrano Zarząd Oddziału w składzie: Bolesław Borecki, Eugeniusz Dembek, Henryk Maciejewski, Julian Popławski, Stanisław Sienicki, Stanisław Skupiński i Stefan Smolski.

Na swym pierwszym posiedzeniu w dniu 11 listopada 1945 r. Zarząd ukonstytuował się następująco:

1. Kol. Eugeniusz Dembek - prezes

2. Kol. Stanisław Skupiński - v- ce prezes

3. Kol. Henryk Maciejewski - sekretarz

4. Kol. Julian Popławski - skarbnik

5. Kol. Bolesław Borecki - członek

6. Kol. Stefan Smolski - z- cz członka

7. Kol. Stanisław Sienicki - z- ca członka

 

Ustalono, że w najbliższym czasie Zarząd w całym swym składzie przedstawi się Wojewodzie i w czasie tej wizyty poruszy następujące tematy:

- zobrazuje warunki prowadzenia prac pomiarowych na terenie województwa białostockiego,

- przydziałów mierniczym odzieży i depuatów żywnościowych,

- kartek żywnościowych i przydziałów dla mierniczych wolnozawodowców,

- poinformuje o potrzebie legalizacji Oddziału,

- potrzebę pozyskania lokalu dla potrzeb Oddziału.

Ponadto na tym zebraniu ustalono następujący tekst notatki do prasy / gazeta „Jedność Narodowa”/:

„W dniu 4 listopada 1945r. w sali Białostockiej Izby Rolniczej odbyło się walne zebranie Białostockiego Wojewódzkiego Oddziału Związku Mierniczych Rzeczpospolitej Polskiej. Zebranie zagaił Prezes Wojewódzkiego Urzędu Ziemskiego inż. Konstanty Dumański, który w imieniu Komitetu Organizacyjnego Związku powitał przybyłych na zebranie gości w osobach:

- Wojewody Białostockiego - Ob. Stefana Dybowskiego,

- Naczelnika Wydziału Ogólnego - Ob. Kryńskiego,

- Dyrektora Biura Organizacji, Głównego Urzędu Pomiarów Kraju - inż. Władysława Barańskiego.

Ob. Wojewoda w krótkich słowach zobrazował sytuację wewnętrzną kraju, podkreślając doniosłość przeprowadzonej reformy rolnej oraz rolę zawodu mierniczego w dziele odbudowy miast i wsi jak również przebudowy ustroju rolnego nawołując do wytężonej pracy na tym polu.

Następnie cele i zadania miernictwa w odrodzonej Polsce w nawiązaniu do prac G U P K zobrazował w treściwym referacie inż. Władysław Barański. Zjazd dokonał wyboru władz Białostockiego Wojewódzkiego Oddziału Związku Mierniczych Rzeczypospolitej Polskiej.”

Koniec komunikatu.

Oddział białostocki został usankcjonowany decyzją Zarządu Głównego ZMRP z dnia 28 stycznia 1946 r.

W ten to sposób rozpoczęła się przed 60 lat działalność społeczna mierniczych ziemi białostockiej, pierwszego stowarzyszenia technicznego na białostocczyźnie.

Z uwagi na to, że działalność Stowarzyszeniowa w ostatnim 60 – leciu była bardzo owocna, nie sposób wszystkiego ująć w wystąpieniu okolicznościowym.

Dlatego też nie będę zanudzał danymi statystycznymi, ale w sposób encyklopedyczny przypomnę ważniejsze dokonania tego okresu.

 

I. Dane ogólne o Oddziale

 

Zgodnie z wówczas obowiązującym Statutem do ZMRP mogli należeć bez mała wszyscy pracujący w miernictwie, to znaczy z wykształceniem mierniczym jak też i praktycy z odpowiednim stażem pracy.

W roku 1945 Oddział liczył 30 członków i stanowił jednolitą strukturę.

W pierwszych latach działalności dominują sprawy bytowe, ale już także sporadycznie odbywają się szkolenia i są organizowane kursy.

W styczniu 1946 roku rozpoczęto już prenumeratę Przeglądu Geodezyjnego. Zebrania Zarządu Oddziału odbywały się w domu prywatnym geodety Juliana Popławskiego udostępnionym nieodpłatnie Oddziałowi ZMRP.

 

W tym czasie Zarząd Oddziału dużo czasu i energii poświęcał zapoznaniu geodetów z przepisami ustawy o warunkach i trybie uzyskania tytułu inżyniera. Organizowane są seminaria i szkolenia.

Na podstawie powyższej ustawy ponad 60 geodetów po złożeniu egzaminów uzyskało tytuł inżyniera geodety.

W czerwcu 1949 r. 12 delegatów ZMRP bierze aktywny udział w Walnym Zgromadzeniu powstającej Naczelnej Organizacji Technicznej w Białymstoku przystępując jednocześnie w tymże roku na jej członka.

Na początku lat pięćdziesiątych przy Oddziale działają już Komisje: oświatowo – szkoleniowa, współzawodnictwa i racjonalizacji oraz norm i warunków pracy w miernictwie. W roku 1952 Oddział liczył już 108 członków. Zostają powołane dwa pierwsze Koła tj. przy Oddziale Pomiarów Urzędu Wojewódzkiego, późniejszym WBG i TR a obecnie PBG Sp. z o.o. oraz Wydziale Produkcyjnym WOPM – obecnym OPGK Spółka z o.o. Oba te Koła istnieją do dziś i są jednymi z aktywniejszych i najliczniejszych.

Stopniowo ilość kół rośnie by w latach siedemdziesiątych osiągnąć liczbę 25.

 

 

Sukcesywnie też rośnie liczba członków SGP. I tak Oddział liczył:

 

w roku 1955 - 170 członków

w roku 1960 - 262 członków

w roku 1965 - 312 członków

w roku 1970 - 538 członków

w roku 1975 - 648 członków

w roku 1980 - 818 członków

w roku 1985 - 723 członków

w roku 1990 - 368 członków

w roku 2000 - 370 członków

 

W roku 1980 Koledzy z województwa suwalskiego podejmują inicjatywę oddzielenia się od Oddziału Białostockiego. Uchwałą Zarządu Głównego z dnia 12 kwietnia 1980 r. zostaje powołany Oddział SGP w Suwałkach i ponad 200 członków przechodzi do tegoż Oddziału. Drastyczne zmniejszenie się liczby członków w roku 1990 w stosunku do roku 1985 – aż o 355 osób, zostało spowodowane transformacją ustrojową, rozpadem państwowych firm geodezyjnych, zmianą zawodu.

Aktualnie na dziś Oddział Białostocki obejmuje swym zasięgiem woj. podlaskie bez powiatów: augustowskiego, sejneńskiego i suwalskiego (Oddział Suwalski) i liczy 322 członków skupionych w 16 Kołach.

Równolegle ze wzrostem liczby członków i Kół rosła też ilość członków zbiorowych Stowarzyszenia Geodetów Polskich.

Pierwsze instytucje przystąpiły na członków zbiorowych w roku 1964 tak aby w roku 1974 osiągnąć liczbę 14, w większości były to Powiatowe Biura Geodezji i Urządzeń Rolnych. Z chwilą likwidacji powiatów automatycznie liczba członków zbiorowych zmalała i w roku 1990 członkami zbiorowymi było zaledwie 5 zakładów pracy bądź instytucji. W roku 1991 praktycznie ta forma członkostwa całkowicie wygasła. Ogółem członkami zbiorowymi SGP było 21 instytucji i zakładów pracy. Aktualnie członkami wspierającymi są 3 zakłady pracy, a mianowicie OPGK Spółka z o. o. w Białymstoku, BULiGL oraz PBG Sp. z o. o.

Obecnie przy Oddziale działają 4 Komisje Oddziałowe, a mianowicie: szkolenia i techniki, zawodu i seniorów i integracji koleżeńskiej oraz Klub ODGiK.

Jak już nadmieniłem pierwszym prezesem w roku 1945 został wybrany Kol. Inż. Eugeniusz Dembek, Późniejszy Sekretarz Generalny ZMRP w latach 1947 – 1948.

Kolejnymi przewodniczącymi - prezesami Zarządu Oddziału byli:

Kol. Kol. Inż. Edward Kozłowski, mgr inż. Stanisław Skupiński, inż. Stefan Smolski, inż. Raszyd Aleksandrowicz, Stefan Baranowski, inż. Grzegorz Swincow, inż. Jan Kownacki, mgr inż. Mieczysław Kulczakowicz, mgr inż. Eugeniusz Jelisiejew, mgr inż. Czesław Lech, a od roku 2004 prezesuje mgr inż. Tadeusz Wilczewski.

Jak pamiętamy kadencje władz SGP były różne wpierw jednoroczne, następnie dwu letnie a od 1974 roku 3 letnie.

Największą ilość kadencji /1-rocznych/ przewodniczącym Zarządu Oddziału był Kol. Inż. Stefan Smolski, bo wybierany aż 10 krotnie.

Najkrócej przewodniczącym Oddziału był Kol. mgr inż. Eugeniusz Jelisiejew, zaledwie pół kadencji. Przedwczesna śmierć nie pozwoliła dokończyć rozpoczętego dzieła.

Najdłużej zaś przewodniczył - prezesował Oddziałowi jak dotychczas Czesław Lech, bowiem ponad 19 lat.

Na przestrzeni 60 lat Oddziału godnością Członków Honorowych uhonorowano trzech kolegów, a mianowicie:

- Kol. Stefana Smolskiego - uchwałą XXII Zjazdu Delegatów SGP,

- Kol. Sławomira Dawidziuka - uchwałą XXXI Zjazdu Delegatów SGP,

- Kol.Czesława Lecha - uchwałą XXX III Zjazdu Delegatów SGP.

 

Oddział Białostocki był organizatorem i gospodarzem dwóch Zjazdów Delegatów Stowarzyszenia Geodetów Polskich.

Zjazd X odbył się w dniach 6 i 7 kwietnia 1956r w gmachu Akademii Medycznej z udziałem 108 delegatów wobec 136 wybranych. Przewodniczył Kol. Jan Kownacki.

Zjazd XXXI odbył się w gmachu Urzędu Wojewódzkiego w dniach 15 – 16 maja 1992 roku z udziałem 104 delegatów wobec 111 wybranych. Przewodniczył Kol. Krzysztof Cisek.

W obradach ogółem uczestniczyło około 250 osób.

 

 

II. Udział ZMRP a następnie SGP w rozwój szkolnictwa geodezyjnego, organizację konferencji, sympozjów, kursów, odczytów itp.

 

1. Szkolnictwo geodezyjne.

W kwietniu 1950 roku z inicjatywy kierownictwa Oddziału Pomiarów Rolnych Wojewódzkiej Rady Narodowej przy dużym poparciu Zarządu Oddziału Związku Mierniczych Rzeczypospolitej Polskiej wystąpiono z pismem do Kuratorium Oświaty, GUPK i Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych oraz NOT o powołanie do życia średniej szkoły geodezyjnej w Białymstoku. Starania te szybko zostały uwieńczone sukcesem bowiem już 1 września tegoż roku rozpoczęło działalność Państwowe Liceum Geodezji Rolnej i Leśnej.

Jesienią tego roku zostaje powołany z ramienia ZMRP Komitet Opiekuńczy nad Liceum.

Wybitni fachowcy, członkowie ZMRP byli wykładowcami przedmiotów zawodowych. Już jesienią 1951 roku ponad 80 techników geodetów – absolwentów tegoż Liceum na podstawie nakazów pracy rozpoczęło pracę niemal we wszystkich województwach w kraju . Z okazji jubileuszu 10 – lecia szkoły - Stowarzyszenie Geodetów Polskich funduje szkole sztandar oraz zakupuje telewizor.

Współpraca ze szkołą – obecnie Zespołem Szkół Budowlano – Geodezyjnych im. Stefana Władysława Bryły trwa nieprzerwanie do dziś. Polega ona między innymi na powoływaniu Komisji do rozstrzygnięcia etapu szkolnego Konkursu Wiedzy Geodezyjnej i Kartograficznej i fundowaniu laureatom nagród pieniężnych. Zabezpieczeniu środków pieniężnych na wyjazd drużyny i opiekuna na etap centralny. Z przyjemnością tu należy nadmienić, że Konkurs ten zarówno jego etap szkolny jak i centralny sponsorowany jest w całości przez firmy geodezyjne Dziękujemy.

Oddział białostocki SGP brał czynny udział w jubileuszach szkoły tj. 40 – lecia, 50 – lecia i w roku ubiegłym 60 – lecia.

Zarząd Oddziału wspólnie z Zespołem Szkół Budowlano – Geodezyjnych był organizatorem i gospodarzem w roku 1986 – VIII edycji, zaś w roku 1998 XX jubileuszowej edycji Konkursu Wiedzy Geodezyjnej i Kartograficznej.

Z przyjemnością również należy nadmienić, że szkoła białostocka brała udział we wszystkich XXVII edycjach tego Konkursu. Z okazji 70 – lecia szkolnictwa geodezyjnego na białostocczyźnie (szkoła miernicza w Łomży powstała w 1919 roku). Zarząd Oddziału zorganizował w roku 1989 uroczyste seminarium w Łomży, gdzie sztandar szkoły udekorowany został odznaką „Zasłużony dla Ziemi Łomżyńskiej”.

XV Walne Zgromadzenie Delegatów Kół w roku 1960 podjęło uchwałę zobowiązującą Zarząd Oddziału do powołania Wydziału Geodezji przy Wyższej Szkole Inżynierskiej w Białymstoku. W wyniku poczynionych starań w Rektoracie WSI Wydziale Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej oraz przeprowadzonych rozmów z ówczesną wiceminister Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego – Eugenią Krasowską i Przewodniczącym Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku – stwierdzono nierealność tej koncepcji, ale w zamian utworzono tzw. Wydział Ogólnotechniczny dla różnych branż. Absolwenci 2 – letniego wieczorowego Wydziału Ogólnotechnicznego byli przyjmowani na trzeci rok zaocznych studiów inżynierskich na macierzyste uczelnie, w tym geodeci na Politechnikę Warszawską.

Z tej formy kształcenia skorzystało ponad 50 techników geodetów, uzyskując tytuł inżyniera geodety. W latach sześćdziesiątych zorganizowano również szereg kursów i szkoleń dla pomiarowych umożliwiając im zdobycie tytułu technika geodety.

 

2. Ważniejsze Konferencje.

2.1 W roku 1968 Oddział Białostocki był współgospodarzem konferencji n.t „ Prace geodezyjno – urządzeniowe związane z melioracją i zagospodarowaniem użytków zielonych i bagien”. Wygłoszono 14 referatów, zorganizowano okolicznościową wystawę tematyczną oraz wycieczkę na obiekty meliorowane. Udział wzięło 220 osób w tym goście z zagranicy.

2.2 W roku 1973 Oddział białostocki był organizatorem i gospodarzem 2 dniowej konferencji poświęconej 150 rocznicy budowy Kanału Augustowskiego. Wygłoszono szereg referatów, udział wzięło około 150 osób, w tym członkowie Zarządu Głównego.

2.3 W roku 1975 Oddział uczestniczył w realizacji części terenowej wyjazdowego posiedzenia VII Komisji Międzynarodowej Federacji Geodezyjnej (FIG) obejmującej prezentację kompleksowych prac geodezyjno – urządzeniowych w związku z melioracją bagien i nieużytków na obiekcie Wizna oraz wykorzystaniem ścieków przemysłowych do nawadniania łąk systemem zalewowym na obiekcie Kupiski – Mątwica. Impreza uzyskała wysoką ocenę zarówno w kraju jak i zagranicą.

2.4 W roku 1978 Zarząd Oddziału pod auspicjami Sekcji Geodezji Urzadzeniowo-Rolnej SGP zorganizował Konferencję nt. „ Kształtowanie struktury przestrzennej obszarów wiejskich”. Wygłoszono 28 referatów, zorganizowano wystawę gdzie zaprezentowano dorobek województwa białostockiego w zakresie likwidacji klasycznej szachownicy gruntów.

2.5 W roku 1984 Oddział był współgospodarzem konferencji nt. „Gospodarka ziemią 40 – lecie reformy rolnej” inspirowanej przez Sekcję Geodezji Urządzeniowo - Rolnej, Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Komitet Geodezji PAN. Wygłoszono 11 referatów, zorganizowano wystawę tematyczną oraz wycieczkę po województwie. Udział wzięło 228 osób, w tym goście z zagranicy.

2.6 W roku 1988 Oddział białostocki był współgospodarzem sesji naukowej Komitetu Geodezji PAN i Klubu Scaleniowego poświeconej problematyce zagospodarowania gruntów „ściany wschodniej”.

2.7 W dniu 5 września 1997 roku Zarząd Oddziału przy udziale Dyrekcji Muzeum Rolnictwa im.Ks.Kluka w Ciechanowcu zorganizował konferencję nt.”Scalenia gruntów wczoraj, dziś i jutro”. Jednocześnie zorganizowano wystawę prac scaleniowych obrazującą dorobek na tej niwie na przestrzeni ponad 100 lat. Wystawa była eksponowana w Muzeum przez 20 dni. Udział w konferencji wzięło ponad 180 osób.

2.8 W dniach 11-12 maja 2000r. Oddział wspólnie z Urzędem Marszałkowskim był organizatorem konferencji nt.”Modernizacja terenów wiejskich –doświadczenia w świetle funkcjonowania administracji publicznej po reformie ustrojowej państwa”.

2.9 W dniu 25 maja 2000 r. Oddział był współorganizatorem konferencji nt. „Główne problemy transportu w województwie podlaskim”. Wygłoszono 9 referatów, w tym referat sekretarza Z.O. Czesława Bartoszewicza.

2.10 W dniu 25 maja 2001 r. Oddział był współorganizatorem konferencji nt.”Projektowanie, budowa szlaków turystycznych i ścieżek rowerowych na terenie Białegostoku i gmin sąsiednich”. Wygłoszono 8 referatów.

2.11 Oddział był współorganizatorem konferencji nt. „Podlaski System Informacji Przestrzennej oraz bieżące zagadnienia z dziedziny geodezji i kartografii w województwie podlaskim”. Konferencja odbyła się w dniach 8-9 września 2001 r. w Augustowie.

2.12 W dniach 2-4 września 2004 r. Oddział był współorganizatorem konferencji nt. „I Podlaskie Forum GIS”., które również odbyło się w Augustowie, a uczestniczyło w niej 137 osób. Obecnie w trakcie organizacji jest „II Podlaskie Forum GIS”, które odbędzie się w dniach 1-3 września br. w Białowieży.

Celowo wyszczególniono tu szereg konferencji aby uzmysłowić, że geodeci interesowali się nie tylko tematyką ściśle geodezyjną ale i dziedzinami pośrednio związanymi z geodezją.

Były to konferencje, w których uczestniczyło od stu kilkunastu do 240 osób z kraju oraz w kilku konferencjach i goście z zagranicy.

Wymagało to ogromnego zaangażowania, poświęcenia i wysiłku dużej rzeszy naszych geodetów aby to sprawnie zorganizować, przeprowadzić te obrady oraz obsłużyć imprezy towarzyszące.

Ponadto zorganizowano kilkanaście mniejszych konferencji pod nazwą sympozja i seminaria, ponad 40 różnego rodzaju kursów, kilkanaście wystaw, dziesiątki pokazów sprzętu geodezyjnego, maszyn liczących, różnego rodzaju oprogramowań, setki wygłoszonych referatów i odczytów, itd. itd. Duża ilość organizowanych kursów, odczytów i innego rodzaju narad przypada na przełom lat 60 i 70 bowiem związane to było z nowymi asortymentami robót, nowymi technologiami i wejściem do bezpośredniej produkcji nowoczesnego sprzętu.

 

III. Białostockie Dni Techniki.

 

Białostockie Dni Techniki miały na celu zaprezentowanie społeczeństwu miasta i województwa osiągnięć nauki i techniki naszego regionu.

Były one przygotowywane przy szerokim udziale stowarzyszeń naukowo-technicznych, władz, placówek naukowych oraz przedsiębiorstw zainteresowanych prezentowaną tematyką.

Organizowane były w formie: konferencji, sympozjów, narad odczytów, wystaw i wycieczek. Zakres i różnorodność organizowanych imprez w danym roku była podporządkowana jednemu wybranemu blokowi tematycznemu.

Zarząd Oddziału Stowarzyszenia Geodetów Polskich poprzez swoje koła oraz Komisje Oddziałowe włączał się aktywnie w organizowane przez Radę Wojewódzką NOT Białostockie Dni Techniki.

Na przestrzeni lat 1974 –1989 między innymi:

wygłoszono – 12 odczytów,

zorganizowano – 3 narady, 4 pokazy, 9 wystaw i 5 wycieczek.

 

 

Wnioski wynikające z organizowanych imprez przekazywano zainteresowanym instytucjom do wykorzystania. Od roku 1990 zaprzestano organizacji Białostockich Dni Techniki. Udział SGP w Białostockich Dniach Techniki został jedynie zasygnalizowany w sposób encyklopedyczny.

Podobnie przedstawiała się sytuacja na terenie byłego województwa łomżyńskiego, gdzie geodeci również czynnie uczestniczyli w Łomżyńskich Dniach Techniki.

 

IV. Konkursy jakości robót geodezyjnych.

 

Zgodnie ze Statutem Stowarzyszenia Geodetów Polskich jednym z celów działania jest podnoszenie jakości wykonywanych robót geodezyjnych. Niewątpliwie środkiem ku temu są konkursy jakości robót geodezyjnych.

Konkursy te były prowadzone na różnych szczeblach, a mianowicie: jako zakładowe, międzyzakładowe na szczeblu Zarządu Oddziału i krajowe.

Na tym odcinku białostocczyzna ma spore osiągnięcia.

W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych były prowadzone i rozstrzygane konkursy na wszystkich wymienionych szczeblach. Niestety w ostatnich latach konkursy zakładowe i międzyzakładowe przestały funkcjonować z powodu braku zgłaszanych prac.

Natomiast na szczeblu krajowym były prowadzone dwa konkursy tj. I –w pionie GUGiK i II – w pionie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

W pierwszym konkursie geodeci białostoccy rozpoczęli start w roku 1962 i uczestniczyli rok rocznie do połowy lat osiemdziesiątych.

Na przestrzeni ponad 20 lat do konkursu zgłoszono 43 roboty geodezyjne i uzyskano:7 pierwszych nagród, 6 drugich, 3 trzecie oraz 7 wyróżnień.

W II-im Konkursie tj. jakości prac scaleniowych prowadzonym odrębnie od 1970 roku geodeci białostoccy zgłosili 59 obiektów scaleniowych i 1 wymiany gruntów. W konkursie tym rok rocznie uczestniczyło jedno Biuro tj. WBGiTR w Białymstoku.

Z 59 zgłoszonych prac ogółem nagrodzono i wyróżniono 34 roboty, w tym:

I nagrodą – 4,

II nagrodą – 6,

III nagrodą – 11,

wyróżnieniem 13 robót.

Obiekt z wymiany gruntów uzyskał główna nagrodę.

Pozostało tylko zaapelować do Podlaskiego Biura Geodezji Sp. z o.o. o ponowny udział w tym Konkursie, bowiem od 4 lat nastąpiła przerwa w uczestnictwie.

 

V. Współzawodnictwo o tytuł przodującego Koła SGP w danym roku.

 

W roku1969 Zarząd Oddziału podjął uchwałę o wprowadzeniu współzawodnictwa o tytuł przodującego Koła w danym roku. Celem tego przedsięwzięcia jest pobudzenie do większej efektywności w działaniu Kół oraz doprowadzenie do pełnej ich aktywizacji.

Ocenę rozpoczęto w roku 1970 i jest prowadzona z małymi przerwami do dnia dzisiejszego. Regulamin tego współzawodnictwa jest co pewien okres aktualizowany i nowelizowany celem dostosowania go do nowych uwarunkowań i zdobyczy techniki i technologii.

Koło, które zdobywało pierwsze miejsce w danym roku, honorowane było w pierwszych latach sztandarem przechodnim i dyplomem. II i III miejsce honoruje się dyplomem. Sztandar zdobyło na własność Koło przy WBGiTR w Białymstoku. Od połowy lat osiemdziesiątych dla zdobywcy pierwszego miejsca jest corocznie fundowany puchar zamiast sztandaru przechodniego. Dotychczas dokonano 30 – krotnie oceny rocznej pracy Kół.

Prim wiedzie Koło przy Okręgowym Przedsiębiorstwie Geodezyjno Kartograficznym Sp. z o.o. w Białymstoku bowiem I miejsce zajmowało 11 krotnie .Tuż za nim jest Koło przy WBGiTR obecnie Podlaskim Biurze Geodezji Sp. z o.o., które zwyciężało 10 razy, zaś na trzecim miejscu Koło w Sokółce z 4 zwycięstwami. Te trzy Koła każdego roku brały udział w ocenie. Ponadto pierwsze miejsca zajmowały: Koło przy Urzędzie Wojewódzkim: – 3 krotnie, Koło przy Urzędzie Miejskim – 2 krotnie i Koło w Łomży 1 raz. W roku 1999 I miejscem uhonorowano dwa Koła. Ogółem licząc 3 pierwsze miejsca to Koła przy OPGK sp. z o.o. i WBGiTR obecnie PBG Sp. z o.o. oba plasowały się w czołówce po 21 razy zaś Koło w Sokółce 14 krotnie.

Łącznie w wyróżnianych miejscach I – III uplasowało się 15 Kół.

Czy zakładany cel został osiągnięty, trudno jednoznacznie odpowiedzieć. Najlepiej wiedzą członkowie poszczególnych Kół.

 

VI. Egzamin na uprawnienia zawodowe, w dziedzinie Geodezji i Kartografii.

 

Od czasu wejścia w życie ustawy prawo Geodezyjne i Kartograficzne tj. od 1989 Zarząd Oddziału był 13 krotnie organizatorem egzaminów na uprawnienia zawodowe w dziedzinie Geodezji i Kartografii. Do egzaminu przystąpiło ogółem 692 Koleżanek i Kolegów w większości z terenu naszego Oddziału.

Pozytywne zdało 579 osób co daje przeciętną 84%. Ostatni egzamin w Białymstoku odbył się w 2002roku. Czekamy na zmianę decyzji Prezesa GUGiK, aby w dalszym ciągu można je było organizować tu na miejscu.

Niezależnie od powyższego przed 1989 rokiem Zarząd Oddziału był współorganizatorem kilku egzaminów na uprawnienia wspólnie z Wydziałem Geodezji, Kartografii i Gospodarki Gruntami Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku, które odbywały się w myśl innych przepisów.

 

VII. Inne formy działalności.

 

Nie sposób w tym wystąpieniu szczegółowo omówić wszystkich zagadnień i spraw, którymi Oddział zajmował się w tym 60 – leciu.

Ileż to opracowano opinii i uwag do różnego rodzaju projektów aktów prawnych i społeczno – gospodarczych szczebla wojewódzkiego i krajowego.

W ilu to naradach uczestniczyli członkowie Zarządów Oddziału gdzie omawiano różne plany społeczno – gospodarcze i zagospodarowania przestrzennego miasta Białegostoku i województwa. Nie sposób pominąć Kongresów Techników Polskich. Omawianie tez przed kongresowych, organizowanie zebrań przed i po Kongresowych jak również udział przedstawicieli SGP w samych Kongresach itp.

Dziesiątki geodetów członków SGP pracowało w różnych Komisjach i Komitetach Naczelnej Organizacji Technicznej. Szereg Kolegów pełniło i pełni odpowiedzialne funkcje w Radzie FSNT – NOT, Komisji Rewizyjnej itp. Nie sposób tu nie wymienić Kol. Mieczysława Kulczakowicza, który przez trzy kadencje był przewodniczącym Rady Wojewódzkiej FSNT – NOT oraz po jednej kadencji zastępcą i sekretarzem.

Na stałe do kalendarza prac Oddziału weszły imprezy organizowane rok rocznie, a mianowicie:

- wycieczki zagraniczne organizowane przez Komisję Integracji Koleżeńskiej pod hasłem „Wyprawa geodetów w świat”. Obecnie przygotowywana jest XV wyprawa w sierpniu br. do Norwegii.

- zawody strzeleckie organizowane przez Koło SGP w Sokółce. W zawodach startują 3 osobowe drużyny z poszczególnych Kół, drużynowo o puchar Prezesa Zarządu Oddziału SGP oraz indywidualne w kategorii Pań i Panów o puchar Starosty sokólskiego. W przygotowaniu jest już VI impreza.

- bale karnawałowe, w roku bieżącym odbyły się już XIII bal. Bale są organizowane w Białymstoku lub Augustowie.

- spotkania z członkami SGP będącymi emerytami i rencistami. Co 4 – ty członek SGP w Oddziale jest emerytem lub rencistą. Dlatego też od szeregu lat rok rocznie Komisja Seniorów organizuje przy herbatce spotkanie z Prezydium Oddziału. Na tych spotkaniach przekazywane są nie tylko sprawy dotyczące pracy Zarządu Oddziału ale są wygłaszane odczyty dotyczące nowości technicznych itp.

- od szeregu lat każdego roku przypadają jubileusze 50 – lecia przynależności Koleżanek i Kolegów do Stowarzyszenia. Z tej okazji Prezydium Zarządu Oddziału dla członków, którzy nie posiadają złotej honorowej odznaki SGP i dyplomu „ Zasłużony Senior SGP” występuje do Zarządu Głównego o przyznanie tych wyróżnień. Niezależnie od tego Prezydium od siebie honoruje specjalnym dyplomem 50 – lecia i upominkiem książkowym.

- niewątpliwie jedną z form integracji środowiska stowarzyszeniowego są organizowane przez Zarząd Oddziału od kilkunastu lat wyjazdowe zebrania Zarządu Oddziału do różnych miejscowości województwa, połączone z udziałem szerszego grona członków stowarzyszenia. Każdego roku w takim zebraniu bierze udział ponad 100 osób. Daje to możliwość lepszego zapoznania się, podzielenia się nowościami, wymiany poglądów itp. Każde takie zebranie zakończone jest spotkaniem koleżeńskim przy ognisku podobnie jak i zawody strzeleckie.

 

Szanowni Państwo, Drodzy Goście,

Koleżanki i Koledzy

Omawiając krótko okres 85 – lecia i 80-lecia wymieniłem szereg nazwisk, które zapisały się aktywną działalnością na niwie Stowarzyszeniowej tamtego okresu.

Myślę, że wypada, bowiem jest dziś ku temu okazja, oddać należny szacunek tym, którzy tworzyli zręby działalności 60 lat temu, jak i aktywnie działali w całym okresie 60 – lecia, którzy byli inspiratorami i siłą napędową tej działalności, a niestety nie ma ich już pośród nas. Byli to koledzy:

Raszyd Aleksandrowicz, Stefan Baranowski, Bolesław Borecki, Marian Bluhm – Kwiatkowski, Sławomir Dawidziuk, Eugeniusz Dembek, Edward Jarończyk, Eugeniusz Jelisiejew, Aleksander Kopacz, Jan Kownacki, Edward Kozłowski, Jan Kulesza, Eugeniusz Misiukanis, Edward Popławski, Julian Popławski, Mieczysław Rutkowski, Antoni Sarosiek, Stanisław Skupiński, Stefan Smolski, Erazm Stefański, Jan Święcki, Emilian Zarzecki, Henryk Zasztoftt i wielu, wielu innych.

Mamy wśród nas długoletnich członków, którzy działali bardzo aktywnie, ale teraz ze względu na wiek działalność ich nieco przygasła oraz aktywnych działaczy, którzy przejęli obecnie ster działalności zarówno w Kołach jak i Oddziale i jego agendach, jak również kolegów działających w Zarządzie Głównym. Pozostaniemy tu bez wymieniania nazwisk aby nikogo nie urazić przez pominięcie, a ocenę ich działalności pozostawiamy Koleżankom i Kolegom.

Zgodnie ze statutem SGP podstawowymi ogniwami Stowarzyszenia są Koła. Tam się skupia podstawowa działalność i szereg kolegów poświęciło tej pracy po kilka lub kilkanaście lat. Wymienię tu kolegów, którzy pełnili funkcję Przewodniczących - Prezesów Zarządów Kół przez 4 lub więcej kadencji, i tak:

a) 4 – kadencje: Baranowski Leszek, Borecki Bolesław, Budrowski Franciszek, Chociej Józef, Ignatowicz Janusz, Kisiel Aleksy, Niewiarowski Tadeusz, Ołdziejewski Zenon, Ślusarczyk Ignacy, Świerzbiński Wit, Szarnecki Adam, Szepietowski Zygmunt i Zabielski Jan,

b) 5 – kadencji: Andraka Józef, Jabłoński Eugeniusz, Kowalski Tadeusz, Kulczakowicz Mieczysław, Masłowski Stanisław, Świtajewski Mieczysław,

c) 6 – kadencji: Grygorczuk Jerzy, Makal Eugeniusz, Wilczewski Mirosław, Zyskowski Stanisław,

d) 10 – kadencji : Czesław Lech,

e) 13 – kadencji : Czesław Matecki.

Praca Oddziału jest sumą pracy Kół, Komisji Oddziałowych, Prezydium i poszczególnych członków. W imieniu obecnego Prezydium Zarządu Oddziału chciałbym serdecznie i gorąco podziękować wszystkim członkom Stowarzyszenia za dotychczasową aktywną pracę i apelować o dalszą w następnym 60 – leciu owocną działalność.

Pomimo różnych podziałów resortowych i zaburzeń dziejowych geodeci białostocczyzny nie dali się zwieść żadnym poglądom politycznym i pozostali wierni swemu Stowarzyszeniu i są gotowi do dalszej pracy w drugim sześćdziesięcioleciu.

Dziękuję za uwagę.

 

autor: Czesław Lech

Literatura:

1. Zarys historii Organizacji Społecznych Geodetów Polskich.

2. Zarys historii Oddziału białostockiego Stowarzyszenia Geodetów Polskich 1945-1995.

3. Geodezja na Podlasiu w XX wieku.

4. Dokumenty Zarządu Oddziału SGP.

przejdź do galerii